2016: HOOP
zondag, 27 december 2015
In deze periode van het jaar is het bon ton om eens stil te staan, zowel bij wat voorbij is als bij wat komen gaat.
Ongetwijfeld zullen we 2015 ons herinneren als het jaar van de toevloed van vluchtelingen, het gebrek aan politieke eensgezindheid over hoe met de drama’s in de wereld om te gaan, met als gevolg een immens lijden dat we dagdagelijks van op de eerste rij kunnen observeren. Helaas blijft het niet meer beperkt tot observeren, maar door de opkomst van terrorisme komt het geweld akelig dichtbij.
We beleven het einde van de grote verhalen en dat veroorzaakt een grote leegte. Er is een crisis van het geloof. Ook ideologieën zijn in crisis.
Alles wat het individu overstijgt, wat transcendent is, verliest aan kracht. Toch blijft er een verlangen naar zingeving, maar de handleiding om daartoe te komen, ontbreekt. Iedereen tracht voor zichzelf iets te bricoleren.
Sinds het einde van de Tweede Wereldoorlog zie je dat de curve van de economische groei in België bijna constant stijgt, terwijl het geluksgevoel stabiel blijft. Zo groeide er een kloof tussen materiële welvaart en geluksgevoel. Er is in het Westen een deficit aan geluk, dat gepaard gaat met een deficit aan zingeving. De toenemende individualisering speelt daarin een grote rol. Mensen vergelijken zich te veel met anderen en er is altijd iemand die mooier, rijker of verstandiger is dan jij. Dat leidt tot frustraties.
Dat is ons probleem: hoeveel we ook hebben, we willen altijd meer! Groei is een fetisj geworden, niet alleen in de economie, maar ook in de maatschappij, en dat voor elk individu. Overal gaat het om “meer” en “beter”, altijd gaat het erom de efficiëntie op te drijven en zichzelf te optimaliseren. Geen wonder dat we nooit tevreden kunnen zijn als ontevredenheid onze impuls is. Medewerkers lopen tegen de rand van hun kunnen, en soms erover, mede door de combinatie van werkdruk, sociale verwachtingen, relaties, kinderen, vrije tijd, sociale media, …
Daarom ook kent België veel burn-outs en zijn we een land van anti-depressivaslikkers. In 2000 slikten we nog 39 dagdosissen per 1000 inwoners, in 2014 reeds 72 dagdosissen. Ter vergelijking in Nederland steeg het verbruik in dezelfde periode van 34 naar 43.
Veel mensen kampen momenteel met een groot gevoel van machteloosheid. De ophef rond de aanslagen in Parijs toont aan dat de idealen van de verlichting, zoals het streven naar waarheid, gelijkheid en vrije meningsuiting, in onbruik zijn geraakt. Die gebeurtenissen hebben voor grote verdeeldheid gezorgd. Veel mensen zijn erg argwanend geworden, door de internationale politiek, door de leugens van politici en belangengroepen, door de opkomst van de sociale media en de bijhorende complot theorieën. Angst regeert in allerlei vormen.
De tegenhanger van angst is Hoop. In zijn nieuwe boek onderbouwt Leo Bormans op wetenschappelijke wijze de kracht van Hoop. Hoop is de motor van ons handelen. Het is de ultieme bron van succes, veerkracht en geluk. Hoop brengt mensen in beweging en ook dat kenmerkt 2015, opvallend veel mensen doen wat en waar ze kunnen (record bedragen voor Music for Life, helpende handen voor vluchtelingen, vrijwilligerswerk, …). De cynici onder ons reageren dat al die mensen vooral voor zichzelf doen: om zich beter te voelen of om hun status.
De wetenschap heeft ondertussen aangetoond dat altruïsme wel degelijk ingebakken zit bij de mens en dat geven de methode is om gelukkiger te worden en ons welzijn te verhogen.
Neurologisch, biologisch en psychologisch onderzoek bewijst dat bij wie zich geregeld concentreert op geven om anderen, zelfs al was het maar in gedachten, veranderingen in de hersenen ontstaan waardoor je je beter voelt. Je immuunsysteem, sociaal gedrag en geluksgevoel krijgen een boost. Met alle positieve neveneffecten in je omgeving van dien. Zelfs mensen van slechte wil geluk en beterschap toewensen, is weldadiger voor hart, hoofd en lichaam dan hen naar de verdoemenis wensen.
Mag ik je ook herinneren aan het aandoenlijke filmpje, na de aanslagen in Parijs en inmiddels 16 miljoen keer bekeken, waarin een Franse vader de angst bij zijn ongeruste kleuter wegneemt met de woorden: “Zij hebben misschien geweren, maar wij hebben bloemen “
Mogen we jullie voor 2016 de kracht van Hoop toewensen en vele bloemen.