Corona-stressscan
zaterdag, 19 december 2020
Zo’n 500 jaar voor Christus wist de Ionische filosoof Heraclitus al: “”Niets duurt voort behalve verandering””. Meer dan ooit geldt dit in ons tijdvak: alles verandert en wij veranderen mee! We worden voortdurend beïnvloed door wie en wat we horen, zien, lezen, ontmoeten, … En we passen ons aan of we worden nog extremer in onze eigen overtuigingen en gelijk.
De Corona-crisis heeft ons denken, (ver-)oordelen en gedrag aangetast. Zelden heeft een gebeurtenis op zo’n korte periode zo’n verandering teweeggebracht.
Een artikel in De Morgen van 22 oktober 2020 stelt dat de epidemie niet enkel tot vervelende maatregelen leidt, maar ook tot ruzie. Corona zet de verhoudingen al maandenlang op scherp. Tussen vrienden, gezinnen, maar evengoed in families of op de werkvloer. Lang niet iedereen denkt hetzelfde over het virus. En ook de maatregelen die de epidemie moeten terugdringen, worden heel anders geïnterpreteerd of opgevolgd. Kijk naar de oproep om nauwe contacten zoveel mogelijk te beperken. Je hebt de uiterst volgzame types, die zoiets meteen ter harte nemen en zich er zelfs niet aan wagen om drie personen te zien. Maar je hebt ook de relativeerders, die meer op hun gevoel leunen en geloven dat een paar kussen of knuffels te veel geen kwaad kunnen. Waarom houdt de ene mens zich rigoureus aan de regels en de andere niet? Er zijn veel factoren die zulke verschillen bepalen. Het heeft met genen te maken, maar ook met opvoeding, persoonlijke ervaringen, en met cultuur.
Mensen hielden er ook vóór deze crisis al verschillende meningen op na. Maar wat volgens cultuursocioloog Ignace Glorieux (Vrije Universiteit Brussel) nieuw lijkt, is onze gevoeligheid voor die verschillen. Het verschil nu is dat je zelf vrij snel de gevolgen kan voelen als een ander de coronaregels niet naleeft. De anderhalve meter afstand niet respecteren of een mondmasker achterwege laten: daardoor lopen jij en je omgeving meteen risico. Mark Nelissen, gedragsbioloog en professor emeritus aan de Universiteit Antwerpen, is niet verwonderd dat het aantal conflicten is gestegen: “Het lichamelijke contact is enorm belangrijk in een mensenleven. Het zorgt ervoor dat we oxytocine aanmaken, het zogenaamde knuffelhormoon.” Dat stofje bepaalt mee hoe veilig we ons voelen, maar ook hoeveel vertrouwen we hebben in een ander. Die waardes zouden door de huidige situatie volgens hem bij sommige mensen wel eens een pak lager kunnen liggen. “En dat zou kunnen mee verklaren waarom ze soms prikkelbaarder reageren.”
Dankzij PMO (de opleidingstak van Unizo voor de retailhandel) kunnen we een traject uitrollen (lees het artikel hierrond in het vakblad: https://website.epublisher.world/Buurtsuper/view/34062#32) om de medewerkers van de supermarkten te ondersteunen. Zij garandeerden, vanaf de start van de pandemie (herinner je de beelden van de overrompeling en het hamsteren en het aanschuiven) de bevoorrading van levensmiddelen voor u en mij.
Uit de gesprekken die wij inmiddels met een aantal hadden blijkt dat:
- Zij geconfronteerd werden met onbeschofte, egocentrische, ongeduldige, soms zelfs agressieve reacties van klanten.
- Zij bleven werken niettegenstaande soms met angst om zelf ziek te worden of het virus mee naar het gezin of naar familieleden in de risicogroep mee te nemen.
- Zij zich soms niet altijd ondersteund voelden door leidinggevenden of collega’s, wat leidde tot meer conflicten en wrevel.
Anderzijds waren er ook handelszaken:
- waar de onderlinge sfeer verbeterd was (wij gaan er samen voor)
- waar de waardering voor de uitbater gestegen is door de betrokkenheid en zorg
- waar klanten hun appreciatie uitten
Wijzelf ervaren tijdens onze gesprekken en interventies dat medewerkers appreciëren dat zij hun hart kunnen luchten, ventileren, dat er naar hen geluisterd wordt. Vaak komt naar voor dat onderliggende patronen versterkt worden of dat oude kwetsuren de kop opsteken. Aan de hand van het gesprek, zoeken we samen met de betrokken medewerker waar hij of zij het meest behoefte aan heeft tijdens de tweede sessie.
Ook hier hebben we gemerkt dat een scala aan interventies mogelijk en nodig zijn. In het tweede gesprek worden tools aangeboden en geoefend die erop gericht zijn om volgende symptomen aan te pakken:
- Lichamelijke ongemakken (pijn in nek en schouders, lage rugpijn, slaapproblemen, …)
- Neerwaartse denkspiralen (zich zorgen maken, rumineren, het halflege glas, …)
- Onprettige emoties (angst voor de toekomst, onzekerheid, frustratie, …)
- Focusproblemen
- (Sluimerende) conflicten
- Problemen in de communicatie (met collega’s, klanten, partner, …)
- Leidinggevende issues (feedback, empathie, autoriteit, …)
Er is ondertussen voldoende geschreven over de effecten van stress (het resultaat van wat hierboven is geschreven) op de gezondheid, relaties en productiviteit.
Dit is ook af te leiden uit volgende cijfers:
- Bijna de helft van de volwassenen lijdt periodiek aan slaapproblemen,
- 15 tot 20% van de Belgen grijpt regelmatig naar slaapmedicatie,
- 1 op 10 werknemers neemt pijnmedicatie (IDEWE)
- Het ziekteafwezigheidspercentage in Vlaanderen stijgt elk jaar (in 2019 was dit 8,21 dagen op 100 beschikbare dagen)
- In 2019 zat 12,5% van de werknemers in de Belgische privésector langdurig thuis wegens ziekte
- In 2013 leed 6,6% van het zorgpersoneel aan burnout en 13,5% behoorde tot de risicogroep (FOD Werkgelegenheid en FOD Volksgezondheid)
- In 2019 loopt in Vlaanderen 9,5% van de werknemers risico op burnout en 7,6% is meer dan waarschijnlijk opgebrand (onderzoeksgroep Arbeids-, Organisatie- en Personeelspsychologie KUL)
Bovendien stelt men jaar na jaar een stijging van deze cijfers en symptomen vast.
Het hoeft geen betoog dat Covid-19 een impact zal hebben op ons welzijn.
Zolang er geen vaccin op voldoende grote schaal beschikbaar is, lijkt het erop dat we van golf op golf afstevenen.
Bedrijven zullen over kop gaan, een groot aantal mensen zal hun job (tijdelijk) verliezen, gezinnen zullen financieel in de problemen komen, de onderwijskwaliteit voor onze kinderen zal verminderen, we zullen geliefden verliezen, eenzaamheid zal een aantal solitairen te beurt vallen, wij-zij en schuld denken zullen tot maatschappelijke polarisatie leiden, …
De invloed van acute of chronische stress op ons immuunsysteem wordt hierbij vaak over het hoofd gezien. Onze onbewuste denkprocessen spelen een belangrijke rol op onze gezondheid, genezing, presteren, en meer bepaald de kracht van autosuggestie. Of anders gezegd: “”het zich zorgen maken over het virus en de gevolgen ervan, zou wel eens erger kunnen zijn dan het virus zelf!””
Vandaar dat we pleiten dat organisaties inzetten op
- het verhogen van de wendbaarheid van hun medewerkers,
- het luisteren naar wat leeft en waar mensen zich zorgen over maken
- op het ondersteunen en opleiden van leidinggevenden (op alle niveaus) in hun rol
Dit leidt tot:
- meer betrokken en gemotiveerde werknemers,
- minder ziekteverzuim,
- betere inzichten in wat leeft en het eigen functioneren (als management),
- hogere productiviteit en meer creativiteit,
- een gezonder en performanter bedrijf
Een ideale aanpak bestaat niet. Maatwerk, openheid en echte interesse zijn essentieel.
Zowel individuele (meer in de diepte en persoonsgebonden) als collectieve (elkaar versterken, neuzen in dezelfde richting) aanpak is mogelijk, of combinatie van beiden.
Idealiter is er een mix van mentale, emotionele, lichaamsgerichte en systeem interventies.
Wijzelf zijn -door ons persoonlijk pad en door de resultaten die we bij klanten hebben gemerkt- overtuigd van ZhiNeng Qigong (lichaamsgericht) en breintraining (gedachten en emoties), als aanvulling op de meer klassieke coaching technieken.
Neem vrijblijvend contact op om te exploreren wat wij voor u kunnen betekenen.
