Denken versus voelen!
dinsdag, 10 maart 2015
In een vorig artikel heb ik geschreven over hoe het autonoom zenuwstelsel reageert wanneer we met een potentieel stressvolle gebeurtenis worden geconfronteerd. Vandaag wil ik je iets vertellen welke rol ons hormoonstelsel speelt.
Emoties spelen een belangrijke rol in ons leven. Ze zijn als het ware de ondertiteling van onze ervaringen en vertellen ons wat die ervaring voor ons betekent. Emoties worden opgeslagen in ons geheugen en geven vervolgens kleur aan nieuwe ervaringen. Iemand die je doet denken aan je geliefde roept andere gevoelens op dan iemand die lijkt op die vroegere pestkop op school. Zo kunnen verschillende mensen in hetzelfde soort situatie heel verschillende emoties ervaren. Of: onze eerdere ervaringen bepalen door wat voor bril we nieuwe gebeurtenissen ervaren. Een belangrijke speler is daarbij ons Hormonale Systeem.
Het Hormonale Systeem produceert bij verschillende soorten emoties verschillende soorten hormonen. Er worden letterlijk honderden chemicaliën omgezet in het lichaam. Als we een gebeurtenis als stressvol ervaren vinden er meer dan 1400 biochemische reacties plaats in het lichaam. We zullen focussen op twee belangrijke hormonen: Cortisol en DHEA.
Gedachten worden in onze hersenen gevormd doordat de neuronen elektrische impulsen neurotransmitters afvuren (=neurotransmitters). Tegelijkertijd zenden de neuronen chemische stoffen (=neuropeptiden) naar het lichaam, die maken dat bepaalde organen hormonen aanmaken. Deze hormonen maken dat je je voelt zoals je dacht. Bv Je hebt gisteren een discussie gehad met een collega en je ziet haar in de gang jouw richting uitkomen. Op dat moment denk je: “verdorie, daar heb je …!” en tegelijkertijd wordt een hormoon aangemaakt waardoor je je geïrriteerd voelt. De volgende gedachten worden beïnvloed door het gevoel van irritatie met als consequentie dat je niet neutraal een gesprek kunt voeren met deze collega omdat je alles wat zij doet en zegt interpreteert vanuit dit gevoel.
Emoties als blijdschap, dankbaarheid, respect en waardering zorgen voor hormonale reacties (verhogen het DHEA niveau), waarbij je je goed voelt. Je hebt een zonnige kijk op de wereld, waardoor prettige gedachten je hoofd vullen die op hun beurt DHEA doet toenemen. Je bent in een versterkende cirkel. Je hebt net promotie gemaakt, je voelt je blij, je hebt inspirerende ideeën waardoor je je energiek voelt: winnen doet winnen!
Emoties als zorgen, angst, boosheid en irritatie daarentegen verhogen het cortisolniveau. Hoog niveau van cortisol verhoogt onprettige gevoelens, waardoor negatieve gedachten door je hoofd tollen, die op hun beurt weer het niveau cortisol doen stijgen. Zo kom je terecht in een vicieuze cirkel. Verliezen doet verliezen; Je hebt net geen salarisverhoging gekregen, je voelt je gefrustreerd, je denkt: ‘ik heb die weddeopslag verdient’ ‘ze moeten niet verwachten dat ik nog het onderste uit de kan haal om hier te presteren’ waardoor je je energie en motivatie voelt wegebben en je presteert minder.
Als de verhouding cortisol versus DHEA ongunstig is kan dit op termijn leiden tot allerlei gezondheidsproblemen en zelfs allerlei chronische ziekten. Het belang van positief voelen – wat een stap verder gaat dan positief denken – kan niet voldoende onderstreept worden!
Stressvolle gebeurtenissen of gedachten, beïnvloeden niet alleen het autonome zenuwstelsel, maar brengen ook allerlei hormonale reacties op gang in je lichaam die ook van invloed zijn op wat er zich in je hoofd afspeelt. Je kunt letterlijk niet meer helder nadenken en je functioneert als een kip zonder kop. In een volgend artikel zal ik de werking van het brein onder invloed van stress behandelen.