Mobile menu

Blog

Over het gaspedaal en de rem

zondag, 8 maart 2015

Het sympathische- en para-sympathische zenuwstelsel

Stress beïnvloedt het zenuwstelsel, de hormoonhuishouding en de werking van de hersenen.Dit stuk gaat over een deel van het zenuwstelsel, te weten het . Bepaalde activiteiten die ons lichaam uitvoert, gebeuren niet in opdracht van de hersenen, maar in opdracht van het autonome zenuwstelsel.

Dit stuk gaat over een deel van het zenuwstelsel, te weten het autonome zenuwstelsel. Bepaalde activiteiten die ons lichaam uitvoert, gebeuren niet in opdracht van de hersenen, maar in opdracht van het autonome zenuwstelsel.

Wil je in staat zijn je eigen fysiologische stressreacties te begrijpen en te beïnvloeden, dan is het belangrijk dat je de werking van het autonome zenuwstelsel kent. Het autonome zenuwstelsel regelt vooral de werking van inwendige  organen, de ademhaling, de spijsvertering, de hartslag en het verwijden en vernauwen van de bloedvaten. Deze functies vinden onbewust plaats: je hebt er dus geen controle over met je wil. Je kan met je wil misschien een beetje je ademhaling versnellen of vertragen, maar je kan niet stoppen met ademhalen.

Het autonome zenuwstelsel bestaat uit twee delen: het sympathische zenuwstelsel en het para-sympathische zenuwstelsel.  Je zou het sympathische zenuwstelsel kunnen zien als het gaspedaal van je organisme en het para-sympathische zenuwstelsel als de rem van je organisme (zie figuur hieronder).

 

 

Het sympathische zenuwstelsel bereidt het lichaam voor op actie via de ‚vecht-vluchtreactie’. Bloed gaat naar de oppervlakkige spierweefsels, het hart gaat sneller kloppen, de hartslag versnelt, de pupillen verwijden zich en het hormoon adrenaline (…..) wordt afgescheiden. Alleen de spijsvertering en de speekselvorming worden geremd. Het is tenslotte niet handig om in de lome eet-en-verteer-modus te zitten en je focus op eten te hebben als het tijd is voor actie. Je zou kunnen zeggen dat het sympathische zenuwstelsel het gaspedaal van het lichaam is. Als de dreigende situatie voorbij is trapt het para-sympathisch zenuwstelsel op de spreekwoordelijke rem en zorgt ervoor dat de energiehuishouding weer op energiebehoud gezet wordt, dat er reparatiewerkzaamheden in gang gezet worden, dat de spijsvertering gestimuleerd wordt en dat het lichaam gekalmeerd.  Je kunt dit ervaren in je lichaam doordat je hartslag en ademhaling trager worden.

Nu komen we bij een probleem: het  lichaam kent geen verschil tussen tijgers en beren (levensbedreigende situaties) en een niet levensbedreigende situatie (onheilstijding, deadlines, werkdruk, presentatie, …) die extra inspanning en energie vergt. Het lichaam reageert op elke bedreiging met één en dezelfde afweer: Het zal dus reageren met de afgifte van (nor)adrenaline. En als die situatie niet verandert zal het lichaam door blijven gaan met het activeren van de betreffende alarmsystemen. En het para-sympathische zenuwstelsel zal meer en meer zijn best gaan doen om het lichaam weer in de normale toestand te brengen. Als iemand langere tijd spanning ervaart of zijn zenuwstelsel te weinig tot rust laat komen, kunnen er grote problemen ontstaan: een overactief sympathisch zenuwstelsel zorgt voor slaapproblemen, gejaagdheid en irritatie! Het lichaam raakt uiteindelijk uitgeput en vergiftigd door de hoge dosis hormonen, waardoor ziekte om de hoek loert.

Basisoefening om het autonoom zenuwstelsel tot rust te brengen.

Allereerst is het nodig om de negatieve toestand in het autonome zenuwstelsel een halt toe te roepen. Als je in stress verkeert, zul je alles als stressvol ervaren. We weten allemaal hoe een moeilijke situatie een volgende kan oproepen enz. enz. … voor je het weet lijkt iedere taak, elk gesprek een probleem. Zodra je je realiseert dat je onder stress komt, dat je je ongemakkelijk voelt, neem je afstand van negatieve gevoelens.

Doe deze oefening enkele keren per dag. Bij voorkeur bij het opstaan, voor het gaan slapen, en telkens je je gestrest voelt voor minstens 2 minuten